Lezing, vooral bedoeld voor leerkrachten, door J.J. Eijsackers, voorzitter Nederlandse Tourette Vereniging. De heer Eijsackers heeft zelf TS en een carrière als schoolhoofd achter de rug.

Het Syndroom van Gilles de la Tourette (TS) wordt voornamelijk gekenmerkt door ongecontroleerde bewegings- en geluidstics.

Bij Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) ziet men vooral aandachtsstoornissen en hyperactiviteit.

Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified (PDD-NOS) valt te omschrijven als 'aan autisme verwante contactstoornissen'.

Al deze aandoeningen berusten op een stoornis van een hersenfunctie.

Bij zoveel mensen met Tourette overlappen de symptomen elkaar, dat het onderzoek mogelijk gaat uitwijzen, dat ze op dezelfde oorzaak zijn terug te voeren.

Er is de 'zuivere Tourette', die slechts een paar bewegings- en geluidstics kent. De meerderheid vertoont echter nog veel meer verschijnselen: concentratiestoornissen, hyperactiviteit, impulsiviteit, dwang- en dranghandelingen, ontwikkelingsstoornissen, contact- en relatieproblemen, angsten en depressieve neigingen. Daarnaast blijft het in de hoofden 'malen' en kunnen zaken als creativiteit, inventiviteit, alertheid, directheid, waarnemingsvermogen en een soms bizar gevoel voor humor nadrukkelijk aanwezig zijn. Aantal, ernst en intensiteit van deze symptomen verschillen van persoon tot persoon.

Over Tourette bestaan veel misverstanden, helaas ook bij veel medici en andere hulpverleners.

Een kind met Tourette kan de klas of groep binnenkomen zonder dat alle betrokken partijen daarvan op de hoogte zijn. Wij achten dat een ongewenste situatie en denken, dat zowel kind en ouders als ook leerkrachten en klasgenoten het meest gebaat zijn bij voldoende kennis en begrip van de aandoening. Dan is er ook de meeste kans op een goed functioneren van de student, zonder dat de anderen daar onnodige schade van ondervinden of voortdurend voor verrassingen komen te staan.

Naar onze mening zijn er drie uitgangspunten voor een adequate benadering aan te geven:

1. Begrip : Dat kan nauwelijks zonder enige informatie over de verschillende aspecten van Tourette.
2. Duidelijkheid : Dit houdt in, dat men zich het prettigst voelt bij vaste patronen en een consequent optreden van leerkracht en begeleider.
3. Geduld : De lijnen mogen best strak gehouden worden, maar een beetje flexibiliteit kan wonderen verrichten!

Conclusie: De man of vrouw voor de klas wordt geacht, aan kennisoverdracht en begeleiding te doen en daarbij ook nog eens rekening te houden met alle specifieke eigenaardigheden en lichamelijke en geestelijke 'verledens' van al die leerlingen. Dat is een zware en verantwoordelijke taak, maar in de totale opvoeding van het kind een zó belangrijke, dat wij u gaarne zowel sterkte als succes toewensen!

Losse notities genomen tijdens het symposium

• TS + OCD (dwanghandelingen en -gedachten) resulteert in meer aanraken, meer gedachtenspelletjes, meer echofenomenen (herhalen van woorden en zinnen) dan in OCD zonder tics.
• Steeds alles of iedereen moeten aanraken + echolalie is in 75% een voorspeller van TS.
• Bij TS + ADHD (hyperkinetisch gedrag) is de ernst van de ADHD een voorspeller van de ernst van de psychosociale maladaptatie, van de leerstoornissen en van de sociale disfunctie, wat kan leiden tot uitgesloten worden door klasgenoten.
• ADHD en TS heeft een andere etiologie dan ADHD zonder TS en moet anders behandeld worden.
• Kinderen met ADHD zijn druk thuis én op school (iets meer op school)
• Kinderen met ADHD+TS zijn thuis drukker dan op school. Dit drukke gedrag thuis, vooral laat op de dag, heeft meer te maken met het worstelen met de tics dan met ADHD.
• Sommigen kunnen niet tussen twee mensen zitten in een rij stoelen. Ze voelen zich ingesloten.
• Als veel voorkomende onzichtbare tic werd wangbijten en tongbijten aangehaald.